Hispana
Esenco kaj Estonteco de la Lingvo internacia
�u lingvo internacia estas ebla?
III
Nun ni transiros al la dua demando: �u lingvo internacia
estas ebla? Anka� pri tio �i nenia senanta�ju�a homo e�
unu minuton povas dubi, �ar ne sole ne ekzistas e� la plej
malgrandaj faktoj, kiuj parolus kontra� tia ebleco, sed ne
ekzistas e� la plej malgrandaj ka�zoj, kiuj devigus e� unu
minuton dubi pri tia ebleco. Ekzistas en efektiveco homoj, kiuj
kun scienca aplombo kredigas, kvaza� lingvo estas objekto
natura, organa, kiu dependas de apartaj fiziologiaj ecoj de la
organoj de parolo de �iu popolo, de la klimato, heredeco,
kruci�ado de rasoj, historiaj kondi�oj k.t.p. Kaj al la amaso
tiaj instruitaj paroloj tre imponas, precipe se ili en sufi�a
mezuro estas traplektitaj per diversaj citatoj kaj per misteraj
por la amaso terminoj te�nikaj. Sed homo klera, kiu kura�as
havi propran ju�on, scias ja tre bone, ke �io tio �i estas nur
senenhava pse�do-scienca babilado, kiu havas nenian sencon
kaj kiun rebati povus tre facile la unua renkontita infano. El
la �iutaga sperto ni �iuj ja scias tre bone, ke se ni prenos
infanon el kiu ajn lando a� nacio kaj de la tago de �ia naski�o
edukados �in inter personoj de nacio tute fremda kaj e� antipoda
por �i, �i parolados en la lingvo de tiu �i nacio tiel
same bonege kaj pure, kiel �iu natura filo de tiu �i nacio. Se
por homo matura�a estas ordinare malfacile ellerni fremdan
lingvon, tio �i ja tute ne venas de la konstruo de liaj organoj
de parolo, sed simple de tio, ke li ne havas paciencon, ne havas
tempon, ne havas instruantojn, ne havas rimedojn k.t.p. Tiu
�i sama matura�ulo renkontus ja tiujn �i samajn malfacila�ojn
�e la ellernado de sia hejma lingvo, se li en la infaneco ne estus
edukita en tiu �i lingvo, sed devus ellernadi �in per helpo de
lecionoj. Fine �iu klera homo ja anka� nun devas ellernadi
kelkajn fremdajn lingvojn, kaj li certe ne elektas tiujn lingvojn,
kiuj kvaza� estas konformaj al liaj organoj de parolado, sed
nur tiujn, kiujn li bezonas; estas sekve nenio neebla en tio, ke
anstata� ke �iu lernas diversajn lingvojn, �iuj ellernadu unu
saman lingvon kaj sekve povu komprenadi unu alian. Se e� �iu
posedus la komuneakceptitan lingvon ne en plena perfekteco,
e� tiam la demando de lingvo internacia estus jam decidita,
kaj la homoj �esus staradi unu anta� alia kiel surda-mutaj.
Kaj oni devas ja memori, ke se �ie estus sciate, ke por komuniki�oj
kun la tuta mondo oni devas ellerni nur unu lingvon �
�ie ekzistus multego da bonaj instruistoj de tiu �i lingvo, da
specialaj lernejoj, �iu ellernadus tiun �i lingvon kun la plej
granda volonteco kaj fervoreco, kaj fine �iuj gepatroj alkutimigadus
siajn infanojn al tiu �i lingvo en la infaneco, paralele
kun la patra lingvo. Sekve, lasante dume flanke la demandon
pri tio, �u la homoj volos elekti ian unu lingvon por la rolo de
internacia kaj �u prosperos al ili veni al interkonsento pri tiu
�i elekto, ni dume konstatas tiun fakton, kiu kun plena sendubeco
sekvas el �io, kion ni diris supre, nome, ke la ekzistado
mem de lingvo internacia estas tute ebla. Notu do al vi bone
en la memoro tiujn du sendubajn konkludojn, al kiuj ni venis
�is nun, nome:
1. Lingvo internacia alportus al la homaro grandegan utilon;
2. La ekzistado de lingvo internacia estas plene ebla.
�u lingvo internacia estos iam enkondukita?
Esenco kaj estonteco de la ideo de lingvo internacia:
- Enkonduko: estontuloj ne kredos.
- �u lingvo internacia estas bezona?
- �u estas espero, ke iam �i estos enkondukita praktike?
- Kia kaj kiamaniere tio estos farita kaj kia lingvo estos enkondukita?
- �u nia laboro kondukos nin al definita celo?
- Kia arta lingvo estos enkondukita en komunan uzadon?
- �u aperos pli ta�gajn artefaritajn lingvojn ol Esperanto?
- Kion fari nun?