Hispana
Esenco kaj Estonteco de la Lingvo internacia
VIII
Kion fari nun?
Kaj nun ni rigardu, kio sekvas el �io, kion ni supre diris.
Unue sekvas tio, ke la Esperantistoj tute ne estas tiaj fantaziistoj,
kiaj ili �ajnas al multaj tiel nomataj sa�aj kaj
praktikaj homoj, � kiuj ju�as pri �io supra�e kaj sen ia logika
pripenso kaj mezuras �ion per mezurilo de la modo. Ili batalas
por afero, kiu ne sole havas grandegan gravecon por la homaro,
sed kiu al tio havas en si nenion fantazian kaj kiu pli a� malpli
frue devas efektivi�i kaj nepre efektivi�os, kiom ajn la inerciuloj
batalus kontra� �i, kiom ajn la sa�uloj �ercadus pri �i. Kiel
estas sendube, ke post la nokto venas mateno, tiel sendube
estas, ke post mallonga a� longa batalado Esperanto pli a�
malpli frue estos enkondukita en komunan uzon por la komuniki�oj
internaciaj. Ni konfirmas tion �i kura�e ne tial, ke ni
tiel volas, ke ni tion esperas, sed tial, ke la konkludoj de simpla
logiko diras, ke tiel esti devas kaj ke alie esti ne povas. Longan
tempon eble ankora� la Esperantistoj devos bataladi, longan
tempon eble ankora� �ia bubo �etados sur ilin �tonojn, koton
kaj malsa�ajn sprita�ojn, sed tio, kio devas veni, pli a� malpli
frue venos. La iniciatoroj de la Esperanta afero eble ne �isvivos
�is tiu tempo, kiam fari�os videblaj la fruktoj de ilia agado,
ili iros eble en la tombon kun la malestima nomo de homoj,
kiuj okupadis sin je infana�oj, sed pli a� malpli frue por la
maldol�a kaliko, kiun ili trinkas el la manoj de la samtempuloj,
la posteuloj konstruos al ili monumentojn kaj elparolados
ilian nomon kun la plej granda danko. Longe ankora� eble
ili �ajnos al la mondo senfortaj, multajn fojojn eble ankora�
ilia afero �ajnos al la mondo e� mortinta kaj je �iam enterigita
� sed tiu �i afero jam neniam mortos, �ar �i morti jam
neniam povas. La afero vivos kaj konstante rememorigados pri
si; post �iu nova silenta tempo, se �i e� da�rus dekon da
jaroj, aperos nova revigligo; kiam laci�os unuj batalantoj,
aperos pli a� malpli frue novaj energiaj batalantoj, kaj tiel la
afero iros tiel longe, �is fine �i plene atingos sian celon. Ne
mal�oju tial, Esperantistoj, se nesa�aj homoj ironie rimarkas
al vi, ke vi estas ankora� tre malmultaj, ne perdu la kura�on
se via afero iras malrapide. La afero konsistas ne en rapideco,
sed en certeco. Multe da sencelaj aferoj ekbrilis anta� la
mondo rapide, sed anka� rapide falis; afero bona kaj certa
progresas ordinare malrapide kaj kun grandaj malhelpoj.
Sur la supre montritajn kvin konkludojn ni turnas apartan
atenton de tiuj Esperantistoj, kiuj batalas por sia ideo senkonscie
kaj tial �e la plej malgranda rimarko de la kontra�uloj
ekstaras senhelpe kaj ne scias, kion respondi, a� perdas la
kura�on. �iuj tiuj konkludoj prezentas produkton de la
simpla kaj severa logiko. Tial se oni diras al vi La mondo ne
volas vian lingvon respondu kura�e: �u la mondo volas
a� ne volas, �i pli a� malpli frue devos akcepti �in, �ar alie
esti ne povas Kiam vi a�dos Oni diras, ke aperis nova
lingvo, oni diras, ke tia a� alia instruita societo a� kongreso
deziras elekti tian a� alian lingvon a� krei novan lingvon
respondu kura�e: �iuj tiuj �i famoj a� entreprenoj estas
fonditaj sur la plej absoluta nekomprenado de la esenco kaj
historio de la ideo de lingvo internacia; tiaj provoj de la
flanko ne sole de privataj personoj, sed anka� de tutaj societoj
ripeti�is jam multajn fojojn kaj �iufoje fini�adis kaj devis
fini�adi per la plej plena fiasko; lingvo internacia povas esti
nur Esperanto, �ar la� la le�oj de la logiko kaj la� la esenco
de la afero alie esti neniel povas
Se oni diras al vi: Tiu a� alia Esperantisto a� societo
Esperantista en tro granda sed ne prudenta fervoro faris ian
falsan pa�on kaj ridindigis a� diskreditigis per tio �i vian
tutan aferon tiam respondu: La afero Esperanta dependas
de nenia persono nek societo, kaj nenia homo per siaj privataj
falsaj pa�oj povas havi ian influon sur �ian sorton; e� la a�toro
de Esperanto mem estas nun por Esperanto absolute seninflua,
�ar Esperanto jam longe fari�is afero pure publika
La dua, kio sekvas el �io, kion ni supre diris, estas la
sekvanta: Se la elekto de lingvo internacia dependus de ia kongreso
de reprezentantoj de diversaj regnoj, ni longe, tre longe
kredeble devus tion �i atendi kaj neniu el ni ion povus fari
por tio �i. Sed se, kiel ni vidis supre, oni jam nun povas kun
plena certeco kaj precizeco anta�vidi, al kia nome lingvo la
sorto difinis fari�i iam internacia, tiam la afero �an�i�as. Ni
ne bezonas jam nun atendi kongresojn: la celo estas tute
klara kaj �iu povas sin tiri al �i. Ne bezonante rigardadi, kion
diras a� faras aliaj, �iu povas alporti sian �tonon por la 
kreskanta
konstruo. Nenia �tono perdi�os. Nenia laboranto tie �i
dependas de la alia, �iu povas agadi aparte, en sia sfero, la�
siaj fortoj, kaj ju pli da laborantoj estos, tiom pli rapide estos
finita la granda konstruo. Precipe ni turnas nin al diversaj
sciencaj societoj kaj kongresoj. Ne rigardante, kion faras aliaj,
ne atendante, ke aliaj prenu sur sin la iniciativon, �iu societo
a� kongreso aparte decidu ion tian, kio alproksimigus la
grandan komunehoman celon almena� je unu pa�o.
L.L. Zamenhof
Esenco kaj estonteco de la ideo de lingvo internacia:
- Enkonduko: estontuloj ne kredos.
- �u lingvo internacia estas bezona?
- �u estas espero, ke iam �i estos enkondukita praktike?
- Kia kaj kiamaniere tio estos farita kaj kia lingvo estos enkondukita?
- �u nia laboro kondukos nin al definita celo?
- Kia arta lingvo estos enkondukita en komunan uzadon?
- �u aperos pli ta�gajn artefaritajn lingvojn ol Esperanto?
- Kion fari nun?